Zajęcia korekcyjno – kompensacyjne prowadzone przez pedagoga, terapeutę pedagogicznego, dostosowywane są do indywidualnych możliwości i predyspozycji dzieci. Zawsze związane są ze stymulacją ogólnorozwojową, rozwoju poznawczego, mowy, myślenia, percepcji wzrokowej, słuchowej, koordynacji wzrokowo – słuchowo – ruchowej, orientacji w schemacie ciała i przestrzeni, rozwijaniem sprawności manualnej, a także wspomaganiem rozwoju emocjonalno – społecznego.
Poniżej przedstawiam wybrane propozycje zabaw i ćwiczeń rozwijających sprawność manualną, grafomotorykę, percepcję wzrokową, percepcję słuchową, mowę i myślenie oraz stymulujących rozwój poznawczy , społeczny i emocjonalny dzieci.
1. Ćwiczenie sprawności manualnej, grafomotoryki:
– gniecenie gąbki, piłeczki; – wyczuwanie różnych powierzchni, dotykanie, odgadywanie, co jest w woreczku; – ugniatanie papierowych kul; – zabawy konstrukcyjne np. budowanie z klocków; – przewlekanie sznurka przez otwory; – wkładanie guzików do skarbonki; – malowanie całą dłonią dużych powierzchni; – lepienie z mas plastycznych z dodatkiem kaszy, ryżu itp.; – zabawy klamerkami/ spinaczami- przenoszenie drobnych elementów, dopinanie; – dorysowywanie brakujących elementów (np. z: J. Baran, „Terapia zabawą”); – rysowanie pod dyktando; – wycinanie: dowolne, po linii, cięcie pasków.
2. Ćwiczenia rozwijające i usprawniające percepcję i pamięć wzrokową oraz koordynacje wzrokowo- ruchową:
– wyszukiwanie przedmiotów w najbliższym otoczeniu; – wskazywanie i rozpoznawanie figur geometrycznych (np. gra „Figuraki”); – naśladowanie czynności wykonywanych przez drugą osobę „zabawa w lustro”; – dobieranie par jednakowych przedmiotów, obrazków (układanki typu „Memory”); – wyszukiwanie par obrazków, które do siebie pasują lub tworzą całość (np. pies buda, korona- pień drzewa); – „czego brakuje?”- zapamiętywanie układu obrazków; – układanie puzzli; – zabawy konstrukcyjne wg podanego wzoru (np. budowanie wieży z klocków wg wzoru); – porównywanie dwóch podobnych zabawek pod względem cech podobnych i różniących; – układanie prostych ciągów rytmicznych (dwa elementy np kot, pies, kot, pies..); – układanie klocków wg określonej zasady np koloru; – odwzorowywanie prostych symboli, znaków oraz szlaczków; – rysowanie, malowanie kredą, farbą linii pionowych, poziomych, ukośnych falowanych na wzorze.
3. Ćwiczenia percepcji, pamięci słuchowej i koordynacji słuchowo- ruchowej:
– rozpoznawanie wytwarzanych dźwięków- głosu i źródła dźwięku np szelest gazety, kapanie wody z kranu; – ilustrowanie dźwięków poprzez różne formy działalności dziecka (np.naśladowanie wiatru , deszczu, burzy za pomocą gniecenia gazety) – rozpoznawanie osób po głosie („zgadnij, kto cię woła”); – wysłuchiwanie i różnicowanie dźwięków ze względu na ich natężenie (głośno-cicho); – wysłuchiwanie zmian w tempie słyszanych dźwięków (szybko- wolno); – wysłuchiwanie i powtarzanie dźwięków tworzących układy rytmiczne np. podczas klaskania, tupania; – rozpoznawanie i przeliczanie dźwięków dochodzących z otoczenia; – zabawy z instrumentami: bębenek, cymbałki itp; – śpiewanie piosenek z jednoczesnym naśladowaniem gestów, powtarzanie rymowanek – ćwiczenia słuchu fonematycznego: analizy i syntezy sylabowej, wysłuchiwanie głosek w nagłosie i wygłosie.
4. Stymulacja rozwoju mowy: – gimnastyka języka przed lustrem np. wysuwanie, wsuwanie języka; – ćwiczenia oddechowe typu: zdmuchiwanie świeczki, dmuchanie na papierek, piłeczkę itp; – zachęcanie do mówienia w sytuacjach codziennych; – wyszukiwanie na obrazkach elementów wskazanych przez dorosłego, powtarzanie nazw oraz prostych zdań np. „chłopiec szuka piłki” itp.; – wykorzystywanie gestów podczas nauki wierszy i piosenek; – nazywanie przedmiotów i sytuacji podczas codziennych czynności; – ćwiczenia dźwiękonaśladowcze np. naśladowanie odgłosów zwierząt; – układanie historyjek obrazkowych, opowiadanie treści obrazków.
5. Pobudzenie aktywności poznawczej dziecka:
– pobudzenie rozwoju pamięci dowolnej poprzez utrwalanie informacji o sobie; – rozwijanie orientacji w schemacie własnego ciała i przestrzeni;
– rozpoznawanie, nazywanie czynności wykonywanych przez dziecko i inne osoby; – wprowadzanie, utrwalanie nazw kolorów podstawowych i pochodnych; – wprowadzanie, utrwalanie nazw wybranych owoców, warzyw, zwierząt domowych, , leśnych i egzotycznych; – utrwalanie nazw figur geometrycznych; – rozwijanie umiejętności przeliczania na konkretach w możliwie szerokim zakresie; – wprowadzanie nazw aktualnej pory roku i jej cech charakterystycznych; – łączenie na zasadzie przedmiot- czynność oraz przedmiot- czynność- zawód – układanie obrazków wg czynności następujących po sobie (plan dnia, historyjki obrazkowe); – stymulacja myślenia przyczynowo- skutkowego: „Co wydarzyło się potem?”.
6. Budzenie wiary we własne możliwości i umiejętności:
– zabawy i ćwiczenia wynikające z zainteresowań dziecka („co lubię”, „co potrafię”); – rozwijanie sposobu komunikacji werbalnej dziecka; – doskonalenie czynności samoobsługowych, zachęcanie do samodzielnego podejmowania decyzji w zabawie; – zachęcanie do samodzielnego odkładania rzeczy na miejsce, korzystania z toalety, jedzenia i ubierania; – chwalenie dziecka za najmniejsze nawet postępy, podkreślanie mocnych stron dziecka.
7. Rozwijanie sfery społeczno- emocjonalnej: – zabawy w grupie dzieci; – nauka wygrywania i przegrywania podczas gier typu ściganki, memo itp.; – ustalanie i przestrzeganie zasad zgodnej i bezpiecznej zabawy; – zwracanie uwagi na potrzeby innych ludzi, kształtowanie empatii poprzez zabawy naśladowcze typu „lustro”; – zabawy tematyczne np. w dom lub przedszkole; – wzbogacanie rysunku postaci („to jestem ja i tak wyglądam”); – nazywanie różnic i podobieństw między sobą i innymi np. wszyscy lubimy jeść lody;
– rozwijanie umiejętności rozpoznawania wybranych emocji (zabawy naśladowcze, zabawy mimiczne); – rozpoznawanie emocji na zdjęciach i symbolach ( np. z wyd. Harmonia); – słuchanie bajeczek terapeutycznych np. M. Molickiej.