Pionizacja języka


Ćwiczenia pionizacji języka są szczególnie ważne dla dzieci (i dorosłych!) w terapii logopedycznej: przygotowujących się do realizacji głosek [sz, ż, cz, dż, r, l, t, d, n], z zaburzeniami połykania (dysfagią), zaburzonym torem oddechowym, wadami zgryzu.

Pionizacja języka to jego pozycja spoczynkowa. Ułatwia połykanie, mówienie, oddychanie. Język niespionizowany przyczynia się do powstania wad zgryzu. Ćwiczenia pionizacji języka przydadzą się zwłaszcza dzieciom, które ćwiczą głoski [sz, ż, cz, dż, r, t, d, n, l] lub nadal połykają w sposób infantylny.

Wskazówki dla Rodziców

MOWA DZIECKA

Słuch w procesie przyswajania mowy ma największe znaczenie
Rodzicu, obserwuj czy dziecko reaguje na dźwięki, ponieważ prawidłowy słuch jest
warunkiem rozwoju mowy.

Oddech
Rodzicu, zwróć uwagę, czy dziecko podczas snu oddycha przez nos. Nieprawidłowy tor
oddychania, tj. oddychanie przez usta może być skutkiem powiększonego migdałka czy
obniżonego napięcia mięśniowego, co z kolei wpływa na nieprawidłowy rozwój mowy.


Język nianiek
Rodzicu, zwracając się do dziecka unikaj spieszczeń i przesadnych zdrobnień. Dziecku należy
dostarczać prawidłowego wzorca wymowy.

Rozmowa z dzieckiem w „cztery oczy”
Rodzicu, mimika jest uniwersalnym sposobem komunikowania się dziecka ze światem.
Mówiąc do dziecka zwracaj uwagę, aby widziało twoją twarz, ponieważ będzie miało wtedy
świadomość i okazję do obserwowania ruchu ust.
Rodzicu, pamiętaj, że dziecko naśladuje wzorzec mowy i wymowy najbliższych, dlatego jeśli
posiadasz wadę wymowy, pracuj nad nią i ją koryguj.

Smoczek – uspokajacz
Rodzicu, nie podawaj dziecku smoczka! Uważaj, by nie ssało palca! Następstwem tego mogą
być wady zgryzu, a w konsekwencji wady wymowy.

Masaż twarzy
Rodzicu, możesz wpłynąć na prawidłowy rozwój narządów mowy dziecka, regularnie
wykonując delikatny masaż twarzy, tj. policzków, warg i żuchwy. Przed rozpoczęciem
masażu natłuść ręce oliwką, połóż lub posadź dziecko w wygodnej pozycji. Masaż wykonuj
palcami bardzo delikatnie, stopniowo zwiększając jego natężenie poprzez głaskanie,
ugniatanie palcami oraz delikatne oklepywanie opuszkami palców.

Nauka poprzez zabawę
Rodzicu, śpiewaj dziecku piosenki, wyliczanki, ucz wierszyków, baw się z dzieckiem,
angażując zmysły: wzroku, słuchu i dotyku.
Rodzicu, opowiadaj dziecku bajki, czytaj książki i wiersze, w ten sposób rozwiniesz jego
wyobraźnię, rozbudzisz ciekawość poznawczą, a także usprawnisz uwagę, koncentrację i
pamięć.

Komunikacja z dzieckiem
Rodzicu, odpowiadaj na pytania dziecka cierpliwie i wyczerpująco, sam także zadawaj
pytania. W ten sposób wzbogacisz słownictwo dziecka, a także nauczysz je właściwego
posługiwania się rytmem, melodią, akcentem, które mają wpływ na rozumienie wypowiedzi.

Rodzic uważnym słuchaczem
Rodzicu, nie przerywaj dziecku i unikaj kończenia zdań. Dyskretnie poprawiaj błędy mowy i
wymowy, nie ośmieszaj, nie krytykuj, nie naśladuj sposobu mowy dziecka. Rozmowa z
rodzicem powinna być dla dziecka przyjemnością.

Aktywność fizyczna dziecka
Rodzicu, rozwijaj aktywność fizyczną dziecka, która wpływa na funkcjonowanie mózgu,
zdolności poznawcze i intelektualne, a co za tym idzie na kształtowanie się umiejętności
mowy. Zachęcaj dziecko do zabaw ruchowych angażujących mięśnie całego ciała, a także
rozwijających sprawność dłoni i palców, tj. pływanie, jazda na rowerze, malowanie palcami,
zabawy klockami, nawlekanie koralików, itp.


PROPOZYCJE ZABAW DO WYKONANIA W DOMU
Zabawa „Lustrzane miny”
Zabawa artykulacyjna, cel: podnoszenie sprawności językowej warg, wyczuwanie zmiany
położenia warg.
Wspólne zabawy przed lustrem:

  • wesołe usta (płaskie wargi, lekko rozchylone, zęby niewidoczne),
  • bardzo wesołe usta (rozciągnięte wargi z widocznymi zębami),
  • smutne usta (podkówka z warg),
  • obrażone usta (wargi nadęte),
    Można wymyślić inne śmieszne miny.
    Zabawa „Kto zjadł śniadanko?”
    Zabawa artykulacyjna, cel: podnoszenie sprawności warg i języka.
    Dziecko ruchami warg i języka naśladuje sposoby jedzenia, charakterystyczne dla różnych
    zwierząt, np.
  • krowa: przesuwanie dolnej szczęki na boki,
  • krokodyl: szerokie otwieranie i zamykanie ust,
  • kot: wysuwanie języka, wylizywanie talerzyka, mruczenie, oblizywanie warg i zębów,
  • ptak: ściąganie ust w dzióbek, lekkie stykanie warg,
  • ryba: ściąganie ust w rybi pyszczek, rozchylanie i zamykanie warg.
    Można wspólnie z dziećmi wymyślić inne sposoby jedzenia.
    Zabawa „Czy już potrafisz?”
    Zabawa artykulacyjna, cel: usprawnianie artykulatorów i mobilizowanie do wykonywania
    odpowiednich ćwiczeń, doskonalenie sprawności warg w różnych położeniach.
    Rodzic bawi się wspólnie z dzieckiem, staramy się wykonać polecenia, sprawdzając w lustrze
    prawidłowość wykonania.
    Czy już potrafisz:
  • zacisnąć mocno usta,
  • przesłać kilka całusów,
  • parskać ustami, tak jak konik,
  • lekko nagryzać wargę dolną i górną,
  • pokazać, jak otwiera pyszczek rybka,
  • dmuchać z lekko złączonymi ustami.
    Zabawa „Słoneczko”
    Zabawa oddechowa, cel: łączenie ćwiczeń oddechowych z mówieniem.
    Dziecko stoi wyprostowane i wykonuje głęboki wdech. W czasie wydechu unosi ręce do
    góry, wznosi się na palce wypowiadając słowa: ,,Słonko wschodzi coraz wyżej…”, następnie
    znowu wykonuje wdech i w fazie wydechowej mówi: ,,… a zachodzi coraz niżej”.
    Zabawa „Przenoszenie jesiennych liści”
    Zabawa oddechowa, cel: wydłużanie fazy wydechowej, zwiększenie pojemności płuc podczas
    głębokich wdechów.
    Na dużej przestrzeni, np. na stole, rozkładamy skrawki papieru, małe kółka. Zadaniem
    dziecka, jest przeniesienie imitujących liście skrawków papieru, na tacki stojące na tym
    samym stole za pomocą słomki do napojów . Aby je przenieść, należy wciągnąć powietrze do
    rurki i zatrzymać na chwilkę, tak aby skrawek papieru przywarł do dołu rurki. Po upływie
    wyznaczonego czasu, wszyscy przeliczają liście które udało im się przenieść. (skrawki
    papieru można zamienić na płatki śniadaniowe lub inne)
    Zabawa „Latające piórko”
    Zabawa oddechowa, cel: wydłużanie fazy wydechowej, różnicowanie faz oddychania,
    mobilizowanie aparatu oddechowego.
    Rodzic i dziecko siedzą na przeciw siebie. Zadaniem każdego jest dmuchanie na piórko, tak,
    aby nie upadło na podłogę. Można zorganizować zawody „Czyje piórko najdłużej utrzyma się
    w górze?”.

Parasol pszczoły

Parasol pszczoły- terapia logopedyczna dla 6- latków:

  • dorosły o nienagannej wymowie czyta dziecku tekst (przekazujemy prawidłowe wzorce mowy i wymowy, rozijamy u dziecka słownictwo mowy biernej)
  • dorosły zadaje dziecku pytania do tekstu, prosi dziecko o odpowiadanie pełnymi zdaniami (rozijamy słownictwo mowy biernej i czynnej i ćwiczymy umiejętność budowania wypowiedzi)
  • dziecko spoglądając na historyjkę obrazkową opowiada, co przydarzyło się pszczole (ćwiczymy mowę opowieściową)

[ż] w wyrazach i zdaniach

Ćwiczenia głoski [ż] dla dzieci, któe potrafią już prawidłowo realizować tą głoskę w izolacji i sylabach i mogą przejść do ćwiczeń trudniejszych- realizacji w wyrazach, a następnie w zdaniach.

Pamiętajmy, aby zwłaszcza w ćwiczeniach zwiazanych z artykulacją (wymową) towarzyszył dziecku dorosły, który ma prawidłową wymowę!

Tablica motywacyjna– rodzic czyta dziecku wyraz. Jeśli dziecko powtórzy je prawidłowo, może w odpowiedniej kratce umieścić znaczek, naklejkę, przerysować obrazek przyporządkowany do danej kolumny w tabeli.

Kolorowanka– dziecko odszukuje na obrazku przedmioty, których nazwy zawierają (w nagłosie, śródgłosie lub wygłosie) głoskę [ż]. Każdy odnaleziony i nazwany przedmiot może być pokolorowany.

Onomatopeje- dla najmłodszych Przedszkolaków

Onomatopeje (wyrazy dźwiękonaśladowcze) przygotowują najmłodsze dzieci do realizacji trudniejszych wyrazów, są także bazą do ćwiczeń przy opóźnionym rozwoju mowy. Onomatopeje zawierają całe spektrum głosek w sylabach, dlatego stanowia doskonałe ćwiczenie rozwijające artykulację.

WIERSZYKI Z ONOPATOPEJAMI

Dorosły z poprawną wymową czyta dziecku wiersz. Onomatopeje to wyrazy, które dziecko powinno powtórzyć po dorosłym.

„Zwierzęce gadanie”

Co mówi bocian, gdy żabkę zjeść chce? –Kle, kle, kle.
Co mówi żaba, gdy bocianów tłum? –Kum, kum, kum.
Co mówi kotek, gdy mleczka by chciał? –Miau, miau, miau
Co mówi kura, gdy znosi jajko? —Ko, ko, ko.
Co mówi kogut, gdy budzi się w kurniku? —Ku-ku-ryku.
Co mówi koza, gdy jeść jej się chce? —Me, me, me.
Co mówi krowa, gdy brak jej tchu? —-Mu, mu, mu.
Co mówi piesek, gdy kość zjeść by chciał? —Hau, hau, hau.
Co mówi baran, gdy spać mu się chce? —-Be, be, be.
Co mówi ryba, gdy powiedzieć chce?
Nic! Przecież ryby nie mają głosu!

„W zagrodzie Małgosi”

Wieczorem w zagrodzie cioci Małgosi
Każde zwierzątko o jedzenie prosi.
Piesek szczeka: HAU, HAU, HAU,
Kotek miauczy: MIAU, MIAU, MIAU,
Kura gdacze; KOD, KO, DA
Kaczka kwacze: KWA, KWA, KWA.
Gąska gęga: GĘ, GĘ, GĘ
Ona też chce najeść się.
Owca beczy: BE, BE, BE,
Koza muczy: ME, ME, ME,
Indor gulaga: GU, GU, GU
Krowa ryczy: MU, MU, MU,
Konik parska: PRR, PRR, PRR
A pies warczy: WRR, WRR, WRR.
I tak gra orkiestra ta, aż Małgosia jeść im da.